Ponad 9,9 mln Polaków to osoby w wieku senioralnym, a wiele z nich każdego dnia mierzy się z trudnościami architektonicznymi. Najbardziej dotknięci są tzw. „więźniowie czwartego piętra” – starsi ludzie mieszkający wysoko, w budynkach bez windy, dla których zwykłe wyjście z domu bywa niemożliwe. Odpowiedzią na ten problem ma być projekt ustawy wprowadzającej umowę najmu senioralnego. To rozwiązanie umożliwi zamianę własnego mieszkania na lokal gminny dostosowany do potrzeb osób starszych.

Mieszkanie komunalne zamiast własnego

Seniorzy, którzy posiadają lokale własnościowe na trzecim piętrze lub wyżej w blokach bez windy, będą mogli ubiegać się o mieszkanie komunalne – na parterze lub w budynku z windą. W zamian ich dotychczasowe mieszkanie trafi do zasobu gminy i będzie mogło zostać wynajęte osobom oczekującym na lokal komunalny.

Ten system uwzględnia, że w razie rezygnacji mieszkanie wróci do seniora, a po jego śmierci pozostanie częścią spadku. Dzięki temu osoby starsze nie tracą prawa własności, a jednocześnie zyskują dostęp do lokum, które lepiej odpowiada ich potrzebom.

Bez kryteriów dochodowych

Obecnie gminy mogą oferować mieszkania seniorom jedynie wtedy, gdy ci nie posiadają własnych lokali. To sprawia, że najbardziej dotknięci problemem „więźniów czwartego piętra”, czyli właściciele mieszkań w starych blokach, często nie kwalifikują się do pomocy. Projekt ustawy przewiduje, że przy najmie senioralnym kryterium dochodowe nie będzie brane pod uwagę. Liczyć się będzie wyłącznie sytuacja życiowa związana z barierami architektonicznymi.

Korzyści dla obu stron

Nowe przepisy mają charakter partnerski. Seniorzy zyskają bezpieczne i dostępne mieszkania, które pozwolą im żyć samodzielnie mimo ograniczeń zdrowotnych. Gminy natomiast będą mogły dysponować dodatkowymi lokalami, które trafią do osób czekających w kolejce na mieszkanie komunalne. Dzięki temu system mieszkaniowy stanie się bardziej elastyczny i odpowiadający na realne potrzeby społeczne.

A jest to naprawdę potrzebne, bo starzenie się społeczeństwa to jedno z kluczowych wyzwań najbliższych dekad. Według prognoz GUS w 2050 roku osoby starsze będą stanowić aż 40 proc. populacji Polski. Konieczne jest zatem tworzenie rozwiązań, które zapewnią im komfort i bezpieczeństwo. Likwidacja barier architektonicznych i tworzenie nowych instrumentów prawnych, takich jak umowa najmu senioralnego, to krok w stronę społeczeństwa bardziej przyjaznego seniorom.

Umowa najmu senioralnego ma szansę realnie poprawić jakość życia osób starszych, które dziś pozostają zamknięte we własnych mieszkaniach. To rozwiązanie nie wymaga od nich sprzedaży dorobku życia, a jednocześnie daje gminom narzędzie do lepszego zarządzania zasobami. Dzięki temu tysiące „więźniów czwartego piętra” mogłoby odzyskać swobodę codziennego funkcjonowania.

Obecnie projekt jest na etapie opiniowania i konsultacji publicznych. Czekamy więc, czy ujrzy światło dzienne.